Ik word moe van de “10 beste …”-lijsten. Kunnen ze worden afgeschaft?

De “10 tips om …”, “7 fouten die …” en soortgelijke lijsten zijn misschien nuttig wanneer je een beginner bent, maar als ervaren werkzoekende ben ik gestopt met geloven dat ze me dé oplossing zullen brengen. Het zijn er teveel, de concepten die ze aanbevelen zijn vaak ongenuanceerd en rigide: ik heb geen zin om verder ermee te worden overspoeld.

In deze gemoedstoestand ging ik vorige week naar de TalentPlus bijeenkomst bij de afdeling waarvan ik lid ben (Den Haag). Het thema op het programma was het bellen van het bedrijf om meer informatie te krijgen over de functie, om een overtuigender en doelgerichter sollicitatiebrief te kunnen schrijven. Tijdens de oefeningen was een lid van de groep de kandidaat en een ander speelde de baas. Rug aan rug oefenden ze dit gesprek op de basis van een advertentie die de kandidaat zelf mee had genomen. De andere aanwezigen waren observators.

Wat me opviel was dat de tips heel nuttig waren voor een van de werkzoekenden. Na het luisteren naar het commentaar van de observators ging hij opnieuw aan de slag: het gesprek leverde betere resultaten. Maar bij een andere kandidaat hadden de tips een belemmerend effect. Door te denken aan “ik moet dit doen”, “ik moet dit niet vergeten”, “doe ik het goed?” verdween deels zijn spontaneïteit en authenticiteit. Ik vond het interessant te zien hoe hetzelfde advies bij de ene een positief effect had, en bij de ander een belemmerende.

De bazen in deze oefeningen hadden ook verschillende persoonlijkheden. Het ging van de directeur die geen tijd had en korte antwoorden gaf tot de vriendelijke leidinggevende die interesse in de kandidaat toonde en de tijd nam om zijn vragen uitgebreid te beantwoorden. Het advies over de optimale houding van de kandidaat zou rekening moeten houden met de verschillende persoonlijkheden die je tegen komt bij de persoon die je benadert.

En verder vond ik interessant te observeren dat de tips die de observators gaven heel goed voor zichzelf zouden werken, hun persoonlijkheid reflecteerden, maar niet altijd rekening hielden met wie en hoe de kandidaat was. Dit bevestigde mijn oorspronkelijke gedachte: de “10 beste”-lijsten, die vaak een aantal stellingen als onomstreden waarheden presenteren, hebben veel te maken met de schrijver en soms weinig met de lezer.

Lijsten met regels kunnen onzekere of beginnende mensen een waardevol houvast en basis geven. Weten wat je “moet” doen als je onzeker bent helpt. Zelf ben ik niet meer op zoek naar wat ik “moet” doen. Ik heb een veilig en respectvol kader nodig waarbinnen ik mijn eigen regels kan ontwerpen en toetsen. Ik heb behoefte aan steun, ideeën, feedback, maar niet aan een systeem en eisen die door iemand anders bepaald worden (ook is de ander een specialist met de beste bedoelingen).

Steun krijgen van een loopbaanadviseur lijkt me een goede optie om verder te gaan dan lijsten en gesprekken op LinkedIn, maar wel een dure oplossing. En hoe vind ik de coach die aansluit bij wie ik ben, op het niveau van persoonlijkheid, opleidingsniveau, kennis van mijn branche, en levensfilosofie? Op gekleurd advies zit ik niet te wachten (wel ben ik bereid om advies te geven als iemand het vraagt, en helemaal objectief ben ik ook niet …).

Verschillende organisaties bieden een gestructureerd traject aan, waar veel aandacht wordt besteed aan het schrijven van een CV en een sollicitatie brief. Onlangs hoorde ik van een traject dat vooral gericht is op het ontdekken van de eigen talenten en de beste manier om ze aan de toekomstige werkgever te laten zien. Als het kan lijkt het me nuttig om eerst de filosofie achter de gebruikte methode te bekijken om het traject te kiezen dat het beste aansluit bij de eigen behoeften.

Voor mij is TalentPlus op dit moment de oplossing. Een netwerk van werkzoekenden van mijn leeftijd en opleidingsniveau, een bron van nieuwe vrienden, een plek om discreet te oefenen zoveel ik nodig heb, zonder rigide principes te hoeven volgen. De sprekers die uitgenodigd worden zorgen voor het inbrengen van diverse invalshoeken en waardevolle up-to-date kennis. De rijke en vaak tegenstrijdige commentaren van mijn collega’s zorgen dat ik inzichten krijg en uiteindelijk zonder beïnvloed te worden mijn eigen keuzes kan en mag maken. Als een lid een nieuw werkthema bedenkt, of behoefte heeft aan informatie over een ander onderwerp, wordt het programma van de volgende bijeenkomsten soepel aangepast. In de groep kan ik oefenmaatjes vinden, en een mentor kiezen als ik het wil. Als ik een hulpvraag heb, heeft vaak een lid iemand in zijn netwerk die me zou kunnen helpen. Ik mag zelfs gebruik maken van de blog van TalentPlus Den Haag! En dit allemaal voor een tientje per maand en de bereidheid om actief bij te dragen aan de activiteiten van de groep.

Voor de werkzoekende die al ver in zijn traject zit, met een duidelijk beeld van zijn talenten, een stevige CV en LinkedIn Profiel, die goed geoefend heeft, zou JobRotary de volgende stap kunnen zijn. Wat doen deze professionals prachtig werk, en op een vrijwillige basis. Respect!

En ja, het is ook goed om de ontwikkelingen in jouw eigen branche te volgen, om makkelijk vindbaar te zijn op het internet, bekendheid te verwerven in jouw vak door middel van de sociale media, cursussen volgen, stage lopen, vrijwilligerswerk doen, en nog veel meer.

Misschien zou ik deze blog opnieuw moeten schrijven en er een “20 dingen die je kunt doen om aan werk te komen” van maken? Ik kan nog een paar nuttige activiteiten bedenken. En met jouw hulp zouden we op “30 dingen” of, waarom niet, “50 dingen” kunnen komen. Wat denk jij, zullen we samen een megalijst schrijven omdat het nuttig is voor andere werkzoekenden? Of ben jij deze lijsten ook zat?

Sabrina Kaytar (lid van Talent Plus afdeling  Den Haag)