Vorige week, bij
TalentPlus Den Haag, waren we het sollicitatiegesprek met elkaar aan het
oefenen.
Frappant, vond ik, was
het feit dat de meeste collega’s hun ervaringen in de “ik-vorm” beschreven maar
een van hen zijn successen vaker in de “wij-vorm” met ons deelde. Zonder zijn
eigen deel te ontkennen zag hij het proces dat hij leidde en de behaalde
resultaten vooral als het product van het team.
Daar moest ik later nog
over denken. Er zijn inderdaad mensen die de wereld vooral vanuit het “ik”
bekijken, anderen die vooral rekening houden met de “wij” in hun percepties en
redeneringen, en ook mensen die meer op de “jij” gericht zijn.
"Ik" denken
In het Westen heeft de
“ik” in de laatste eeuwen een centrale rol gespeeld. Een goede zaak, lijkt me,
om als maatschappij door een fase te gaan van individualiseren, differentiëren,
individuele verantwoording nemen. Maar we zijn wel heel ver in deze richting
gegaan, en nu voelt het goed dat er duidelijke nieuwe stromingen zichtbaar
worden die gebaseerd zijn op de “wij”, zoals steunprojecten op wijkniveau,
diensten met onbekenden uitwisselen, spullen van elkaar lenen, carpooling, crowdfunding,
het nieuw organiseren, enz.
Wat voor invloed heeft
dit op ons, werkzoekenden?
Solliciteren is een
“ik”-proces, waar we onze kennis, vaardigheden en persoonlijkheid horen te
“verkopen”. Dit is een belangrijk aspect van dit “avontuur”, het duidelijk
maken en verwoorden naar zichzelf en naar de ander wat onze talenten, behoeften
en meerwaarde zijn.
Solliciteren is ook een
“jou”-proces: het gaat om wat de aspirant werknemer kan toevoegen aan het
bedrijf, om de behoeften van de organisatie, om de verwachtingen van de toekomstige
leidinggevenden, om het functioneren van het team, om de bedrijfscultuur en
-imago. Ook een belangrijk aspect waarmee we moeten leren rekening houden,
zoals tijdens het schrijven van de motivatiebrief en het voorbereiden van het
sollicitatiegesprek.
"Wij" - bedrijven
In een ideale wereld zouden
beide partijen naar het “wij” streven tijdens het sollicitatiegesprek, in alle
openheid, door elkaar eerlijk te vertellen wat ze in de relatie kunnen
meebrengen en niet geven, zodat de beslissing van samenwerken of niet op een
bepaald moment vanzelfsprekend wordt. Maar, gezien de tegenwoordige schaarste
aan banen, valt er nog veel te werken aan een wij-houding aan beide kanten.
In mijn ogen zijn er
bedrijven die duidelijk een “wij” filosofie hebben, die groeien op de basis van
samenwerking, respect voor al de werknemers, respect voor de omgeving, respect
voor de klant. Ik twijfel dat een “ik”-persoon zich in dit soort bedrijf volledig
op zijn plek zou voelen.
Hoe herken je wij-bedrijven?
Enkele mogelijke aanwijzingen: de normen en waarden (zie de site van het
bedrijf), een horizontaal organogram, informele kleren ook bij de managers,
soepelheid in de arbeidsvoorwaarden en werkomstandigheden, team spirit, authentiek
respect voor het milieu, het toepassen van de principes van het “nieuw
organiseren”.
Enkele maanden geleden
had ik een sollicitatiegesprek bij Ikea. Voor mijn gevoel gaat het hier om een
“wij” bedrijf, ondanks de omvang van deze organisatie. Ook Buurtzorg opgericht
door Jos de Block hoort in deze categorie. Ik ben heel geïnteresseerd: welke
andere bedrijven (van meer dan 10 werknemers) vallen volgens jou ook onder de
wij-categorie? Heb je tips over hoe ik dit soort bedrijven in mijn regio kan
vinden, naast “nieuw organiseren” googelen?
Makkelijker te vinden,
omdat ze overal zijn, zijn bedrijven waar het streven naar eigen doelen
gewaardeerd wordt, met vaak een verticaal organogram, individuele targets, hiërarchie
gebonden klerencodes, andere prioriteiten dan het collectieve en individuele
welbevinden. Ook in ziekenhuizen, goede doelen verenigingen, de politiek, de
overheid en in andere organisaties die op de “jou” of de “wij” gericht zouden
moeten zijn, is de ik-mentaliteit vaak dominant. Waarschijnlijk een perfecte
omgeving voor de ontplooiing van ik-mensen. De wij-mensen, en nog meer de
jou-mensen, lopen het risico om zich op termijn gebruikt te voelen, te weinig
gewaardeerd, en zouden verschijnsels van burn-out tegen kunnen lopen nadat ze
teveel en te lang hun best hebben gedaan om aan de verwachtingen van de
werkgever te voldoen.
Ten slotte, een
filosofische vraag die me vannacht bezig hield. Wat is wijsheid: het herkennen
en accepteren van welke type je bent, met als doel de plekken te vinden waar je
deze kracht optimaal kan gebruiken om jezelf te kunnen ontplooien en de best
mogelijke bijdrage aan te bieden? Of kiezen voor het streven naar compleetheid,
en vanuit jouw huidige type werken aan het ontwikkelen van de andere
benaderingen in jezelf zodat je in alle omstandigheden genuanceerd kan reageren
en toch trouw aan jezelf blijft?
Als je solliciteert, kan
je beter duidelijk maken wat jouw type is (= je levensfilosofie, wat je anders
maakt), of zorgen dat je op alle drie niveaus communiceert om alle deuren open
te houden (overal inzetbaar en bereid je aan te passen)?
Sabrina Kaytar, lid van
TalentPlus Den Haag
