maandag 1 december 2014

De hoge prijs van een lage prijs



Is het u ook opgevallen? Post en reclamedrukwerk worden door steeds meer verschillende mensen bij U en mij bezorgd. Vroeger werd het bezorgd door een TNT medewerker gestoken in een TNT hes of –bodywarmer, nu zie ik steeds meer verschillende mensen van middelbare leeftijd op verschillende momenten van de dag de post bezorgen – veelal in hun privé outfit gestoken.

Afwenteling hoge kostprijs
Dankzij het openbreken van de brievenmarkt is er sprake van concurrentie, en daarmee wordt voorkomen dat de tarieven ongecontroleerd stijgen. Maar het blijft vreemd: in plaats van 1 persoon die de hele wijk afloopt, lopen er nu drie of vier personen de wijk af, hetgeen kostprijsverhogend zou moeten werken. Vreemd.

Of neem nu eens de taxi app van Über. Er rijden nu meer taxi’s in de hoofdstad rond, terwijl de vraag naar taxivervoer hetzelfde is gebleven. Ook hier dringt de vraag zich op hoe het kan dat –ondanks de hogere kosten van al dat rondrijdend blik- de taxiprijzen niet omhoog gegaan zijn.
Het antwoord is eenvoudig: De hogere kostprijs wordt afgewenteld op de werknemer – als een bedrijf zich überhaupt van werknemers bedient.  Sandd levert de post ongesorteerd bij haar mensen af, die per adres betaald worden. Sorteren moet maar in de eigen tijd gedaan worden, in de eigen huiskamer. En haar werknemers hebben een zo klein mogelijk aantal vaste uren, zodat er weinig pensioenpremie betaald hoeft te worden. Bovendien maakt Sandd helemaal geen haast om –zoals de afspraak was- al haar medewerkers onder te brengen in de cao. Het verloop onder de werknemers is dan dermate groot, at het regelmatig voorkomt dat medewerkers niet bekend zijn in een wijk en de stukken niet kunnen bezorgen, al zouden ze het willen.

Outlaw gedrag
En dan Über. Iedereen heeft staan juichen toen er eindelijk concurrentie kwam voor de Amsterdamse TCA penoze. Heb je geen werk, en heb je een beetje nette auto: ziehier een welkome extra mogelijkheid om geld te verdienen. Dat de wet wordt overtreden, lijkt Über niet te deren. Sterker: Über acteert als een echte outlaw en saboteert de handhaving openlijk en nut dat publicitair uit bovendien. Onlangs heeft Über de ritprijs verlaagd om nòg concurrerender te worden ten opzichte van Lyft. Jammer dat dit opgebracht moet worden door de taxichauffeurs, die hun inkomsten zonder overleg in één klap met twintig procent zagen dalen. En dan nog iets: Hoe denkt de overheid haar BTW te innen bij Über, die hoog en droog in Silicon Valley is gevestigd?

Het vraagt niet veel fantasie om even verder te denken. Gaat Amazon.nl – veilig gevestigd in Luxemburg – zich iets aantrekken van de Nederlandse vaste boekenprijs, of gaat zij net als Über doet openlijk een lange neus maken – daarmee de bescherming van de Nederlandse boekenbranche ondermijnend? Wat we hier zien zijn bedrijven die zich weinig gelegen laten liggen aan de wetten en regels in ons land, en al dan niet openlijk een middelvinger naar de overheid opsteken. Zij buiten bovendien mensen die financieel van hen afhankelijk zijn uit, klaarblijkelijk ongrijpbaar voor de overheid.

Maatschappelijke schade
Het opengooien van markten veroorzaakt nog meer, ernstiger schade. We hebben het dan niet over de ongemakken die je met de OV kaart merkt als je van verschillende vervoersbedrijven gebruik moet maken. We hebben het bijvoorbeeld over het deregulering van de deurwaarders praktijk. Vroeger werden deurwaarders gekoppeld aan districten, en dat is losgelaten. Het gevolg is dat deurwaarders hun klantjes niet meer kennen, en dat verschillende deurwaarders –zonder het van elkaar te weten- beslag leggen bij dezelfde schuldenaar. Veelal verkeren deze mensen in een zwakke financiële- en maatschappelijke positie, en deze worden na het bezoek van deurwaarder nummer twee of drie teruggeworpen op een leven ver onder het sociaal minimum. Natuurlijk, als je het weet kan het rechtgetrokken worden. Maar meestal weten deze mensen het niet of en hoe dit moet, maken zij noodgedwongen nieuwe schulden en leven zij letterlijk van restjes afkomstig van familie of vrienden. En bovendien: Het is een overheid aan te rekenen als zij willens en wetens weeffouten in een systeem laat bestaan die mensen schade berokkenen, zonder dat zij überhaupt de intentie heeft om deze te herstellen. Het is ronduit beschamend dat er vanuit de overheid onzorgvuldig te werk wordt gegaan en dat de burger maar moet aantonen dat hij in zijn recht staat.

Nieuwe vormen van bedrijvigheid die ongrijpbaar lijken te zijn voor de overheid, nieuwe uitbuiting van werknemers, matige dienstverlening, en mensen die door weeffouten in het systeem in de problemen – zware problemen – worden gebracht. Is dit de samenleving die wij voor ogen hadden? Ik dacht het niet. 

Erik Hoorn - TalentPlus - Afdeling Den Haag